شاسیها در دنیای صنعت و ساختمان از اهمیت ویژهای برخوردارند. این اجزای اساسی در سیستم های فرمان و قدرت تجهیزات و ماشینآلات، نقش بسیار مهمی برای پایداری و عملکرد صحیح آنها دارند. شاسیها نه تنها به عنوان عضو مهم مدار عمل میکنند، بلکه به عنوان محافظ و حامی نیز برای برخورداری از پایداری و ایمنی لازم نیز به کار میروند. در این مقاله قصد داریم که به بررسی انواع شاسی های مورد استفاده در صنعت بپردازیم.
انواع شاسیها از نظر جنس بدنه
شاسی فلزی : شاسی فلزی یکی از رایجترین انواع شاسیهاست که از جنس فلز ساخته شده و اغلب در ماشینآلات صنعتی، تجهیزات الکتریکی ، الکترونیکی کاربرد دارد. این نوع شاسی به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، شوک و ارتعاشات مناسب برای محیط های صنعتی و سخت است.
شاسی پلاستیکی: این نوع شاسی از جنس پلاستیک ساخته میشود و برای کاربردهایی که نیاز به عایق الکتریکی دارند، مناسب است. هرچند که جنبه های اقتصادی و قیمت تمام شده کمتر آن نسبت به نمونه فلزی نیز حایز اهمیت است. از جمله کاربردهای رایج آن میتوان به تجهیزات الکترونیکی خانگی، تابلوهای برق و دستگاههای فرمان پزشکی اشاره کرد.
شاسی چوبی: این نوع شاسی از جنس چوب ساخته میشود و برای کاربردهایی که نیاز به ظاهر زیبا و استفاده از مواد طبیعی دارند، مورد استفاده قرار میگیرد. این شاسیها اغلب در تجهیزات صوتی، موسیقی، و تجهیزات خانگی مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع شاسیها از نظر کاربرد
شاسی ها با توجه به گستره وسیع مصرف در هر جا کاربرد های متفاوتی دارند. با عنایت به این که نگاه ما در این مقاله بیشتر به سمت مصارف صنعتی مخصوصا الکتریکی و الکترونیکی میل می کند پر کاربرد ترین شاسی ها از لحاظ مکانیسم عملکرد را به دو دسته زیر تقسیم کردیم.
شاسی های سلکتوری: عملکرد این مدل شاسی ها بر مبنای اتصال دو هادی در درون یک پوشش عایق صورت می گیرد که توسط یک دسته معمولا چرخان به یکدیگر متصل می شوند .دسته این نوع از تجهیز بسته به نیاز می توانند چرخان ثابت و یا چرخان متحرک ( غیر ثابت) باشد که در مدل غیر ثابت تا زمانی که فشار اوپراتور بر دسته وجود داشته باشد اتصال بر قرار و بلافاصله پس از برداشتن فشار کلید به حالت قطع بر می گردد.این کلید ها بسته به نیاز و کاربرد می توانند تعداد متفاوتی کنتاکت را پشتیبانی کنند .به این معنی که با چرخش دسته در هر مرحله یکی از کنتاکت ها فعال یا غیر فعال می شود و تعداد کنتاکت ها بسته به طراحی می تواند بسیار زیاد باشند.هر مدل از این کلید ها به فرم چراغدار و بدون چراغ توسط سازندگان و تولید کنندگان داخلی و خارجی تولید می شوند که هر دو فرم عملکرد کاملا مشابه دارند.
شاسی های (پوش باتن ) فشاری: این مدل از شاسی ها (پوش باتن ) نیز مانند نوع سلکتوری بر مبنای اتصال دو هادی در درون یک پوشش عایق، جریان را انتقال می دهند . با این تفاوت که به جای دسته چرخان یا ثابت دارای یک یا تعدادی سطح فشاری هستند که فشار مستقیم، دو هادی را به هم متصل می کند. پر طرفدار ترین مدل های فشاری عبارتند از استارت، استوپ، دوبل ( استارت استوپ در یک تجهیز) ، اضطراری یا قارچی ، هوشمند و شاسی با عملکرد های خاص و …
استارت : شاسیهای استارت برای شروع و راهاندازی دستگاهها یا ماشینها استفاده میشوند. این نوع شاسی معمولاً دارای دکمههای فشاری به رنگ سبز هستند که با فشار دادن آنها، مدار را روشن میکنند و به آنها اجازه عملکرد میدهند.
استوپ: شاسیهای استوپ برای توقف و قطع عملکرد مدار استفاده میشوند. این نوع شاسی معمولاً دارای دکمههای فشاری قرمز رنگ هستند که با فشار دادن آنها، دستگاه یا ماشین متوقف می شود.
دوبل : شاسیهای دوبل دارای دو قسمت استارت و استوپ هستند که امکان روشن و خاموش کردن مدار را با یک تجهیز به طور همزمان فراهم میکنند. این نوع شاسی معمولاً برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دستگاه یا ماشین با دو عملکرد متفاوت دارند، استفاده میشود.
شاسیهای اضطراری یا قارچی: انواعی از شاسیهایی هستند که به صورت فوری و در شرایط اضطراری برای قطع یا راهاندازی عملکرد مدار استفاده میشوند. این شاسیها معمولاً دارای دکمههای بزرگ و معمولا قرمز رنگ برای فعالسازی یا توقف فوری عملکرد و در مکانهای قابل دسترسی آسان قرار میگیرند. هدف از طراحی این شاسیها، ارائه یک راهحل سریع و موثر برای کنترل و مدیریت وضعیتهای اضطراری و ایمنی در محیطهای مختلف است.
شاسی های هوشمند: شاسیهای هوشمند، انواع خاصی از شاسیها هستند که با استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند سنسورها، میکروکنترلرها و اتصالات اینترنت اشیاء (IoT)، قابلیتهای هوشمندی را به دستگاه یا سیستم اضافه میکنند. این شاسیها بسته به نوع میتوانند دادههای سنسورها را جمعآوری، تحلیل و پردازش کنند و به صورت خودکار و هوشمند عملکرد دستگاه را تنظیم و کنترل کنند.همچنین گاها امکان اتصال به شبکههای اینترنت را فراهم کرده و به کاربران امکان کنترل از راه دور را ارائه میدهند.
شاسی های کنترلی با عملکرد خاص: این نوع از شاسی ها به صورت موردی و برای مصرفی کاملا مشخص طراحی و عرضه می گرددند. معروف ترین این مدل شاسی های جرثقیل هستند که در صنعت رواج نیز دارند.
همه این اقسام پوش باتن نیز می توانند در مدل های چراغدار و بدون چراغ تولید و عرضه گردند
فاکتورهای انتخاب شاسی مناسب
انتخاب شاسی مناسب برای هر برنامه و کاربردی مهم است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این بخش، به برخی از فاکتورهای اساسی که بر انتخاب شاسی تأثیرگذارند، اشاره میکنیم
محیط کاری: نوع محیط کاری میتواند تأثیر زیادی بر انتخاب شاسی داشته باشد. برای مثال، در محیطهایی که با رطوبت یا خوردگی مواجه هستند، شاسیهایی با درجه حفاظتی بالاتر (IP) پیشنهاد می گردد.
وزن و اندازه: بسته به نیاز به سبکی و کوچکی، انتخاب شاسی متفاوت خواهد بود. برای برنامههایی که وزن و حمل و نقل مهم است، شاسیهای سبک و مقاوم مثل شاسیهای پلاستیکی یا ترکیب فلزی-پلاستیکی مناسب هستند.
مقاومت و استحکام: برای برنامههایی که نیاز به استحکام بالا در برابر فشار، ضربه، یا شرایط محیطی خاص دارند، انتخاب شاسیهای فلزی مناسب است.
هزینه: هزینه تولید و استفاده از شاسی نیز از جمله فاکتورهای تصمیمگیری است. برای برنامههایی که بودجه محدودی دارند، شاسیهای پلاستیکی ممکن است گزینه مناسبی باشند.
نیاز به عایق بودن الکتریکی: برخی از برنامهها نیاز به شاسیهایی با ویژگیهای عایق بودن بالای الکتریکی دارند. در این صورت، شاسیهای پلاستیکی یا فایبرگلاس مناسب خواهند بود..
شاسی ها از نظر مکانیسم عملکرد و جنس بدنه خیلی پیچیده به نظر نمی رسند. اما موارد زیادی که هنگام خرید باید به آنها توجه کرد، انتخاب بهترین و بهینه ترین گزینه را تبدیل به امری تخصصی نموده است که برای حصول بهترین نتیجه به تفکر دقیق و تحلیل کامل نیاز دارد.